5 ปัจจัยสำคัญที่ต้องวัดในการ Usability Testing

การทำ Usability Testing ไม่ใช่แค่ "ดูว่าผู้ใช้ทำสำเร็จไหม" แต่ยังต้อง วัดผลอย่างมีระบบ เพื่อให้ทีมพัฒนาเข้าใจว่าอะไรคือปัญหา อะไรคือจุดแข็ง และจะปรับปรุงตรงไหนได้อย่างชัดเจน

นี่คือ 5 ปัจจัยหลักที่ทุกการทดสอบควรเก็บข้อมูลไว้ เพื่อประเมิน คุณภาพของประสบการณ์ผู้ใช้ (UX) ได้อย่างครอบคลุม

1. Task Success Rate

คือสัดส่วนของผู้ใช้ที่สามารถทำภารกิจ (Task) ได้สำเร็จ เช่น "ค้นหานิยายหมวดวายและเริ่มอ่านได้ภายใน 2 นาที"

เป้าหมาย: สูงกว่า 90%
วิธีวัด: สังเกตและบันทึกว่าผู้ใช้แต่ละคนทำสำเร็จหรือไม่

2. Time on Task

คือระยะเวลาที่ผู้ใช้ใช้ในการทำภารกิจให้สำเร็จ โดยเวลาที่สั้นลงมักแปลว่า UX ดีขึ้น

เป้าหมาย: ขึ้นอยู่กับประเภทงาน แต่ควรมีแนวโน้มลดลงหลังปรับปรุง
วิธีวัด: จับเวลาเริ่ม-จบขณะผู้ใช้ทำ Task

3. Error Rate

คือจำนวนข้อผิดพลาดที่ผู้ใช้ทำขณะใช้งาน เช่น คลิกผิด ป้อนข้อมูลผิด หรือกลับไปหน้าก่อน

เป้าหมาย: ต่ำที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้
วิธีวัด: บันทึกเหตุการณ์ผิดพลาด และจำแนกตามประเภท เช่น System Error / Human Error

4. Satisfaction (ความพึงพอใจ)

คือความรู้สึกของผู้ใช้หลังใช้งาน เช่น ใช้ง่ายไหม พอใจไหม อยากใช้อีกหรือไม่

เป้าหมาย: คะแนนเฉลี่ย > 4 จาก 5 หรือ Net Promoter Score (NPS) สูง
วิธีวัด: ใช้แบบสอบถามหลังทดสอบ เช่น System Usability Scale (SUS)

5. Learnability

คือความง่ายในการเรียนรู้และทำความเข้าใจกับระบบครั้งแรก ผู้ใช้ใหม่ใช้เวลานานไหม กดผิดบ่อยหรือเปล่า

เป้าหมาย: ผู้ใช้เข้าใจการทำงานภายใน 1-2 นาทีแรก
วิธีวัด: สังเกตผู้ใช้ใหม่ และเปรียบเทียบกับผู้ใช้ที่เคยใช้งานแล้ว

กรณีศึกษา: Mareads

Mareads คือแพลตฟอร์มอ่านนิยายออนไลน์ที่มีผู้ใช้งานผ่านมือถือจำนวนมาก ทีม Senna Labs ได้เข้าไปทำ Usability Testing เพื่อวัดประสิทธิภาพของหน้าการอ่าน (Reading Interface) ซึ่งเป็นหัวใจหลักของแอป

ปัญหาที่พบจากการวัด:

• ผู้ใช้ใหม่ใช้เวลานานในการหาวิธีเปลี่ยนตอน (Time on Task สูง)
  
  

• คลิกปุ่มผิดบ่อย เพราะตำแหน่งปุ่ม “กลับ” และ “ถัดไป” อยู่ใกล้กัน (Error Rate สูง)
  
  

• ผู้ใช้สับสนระหว่างปุ่ม Bookmark กับ Favorite
  
  

แนวทางการปรับปรุง:

• ปรับขนาดและตำแหน่งของปุ่ม
  
  

• เพิ่ม tooltip และไอคอนที่ชัดเจน
  
  

• ออกแบบ Flow ใหม่ให้เรียนรู้การใช้งานครั้งแรกได้ในไม่เกิน 30 วินาที
  
  

ผลลัพธ์:

• Time on Task ลดลงกว่า 30%
  
  

• Task Success Rate สูงขึ้นจาก 82% เป็น 96%
  
  

• ความพึงพอใจโดยรวมจากแบบสอบถามเพิ่มขึ้นจาก 3.6 เป็น 4.5 (จาก 5)
  
  

สรุป

Usability Testing ที่ดีต้องไม่ใช่แค่การ “ลองใช้” แต่ต้องมีการ “วัดผล” เพื่อให้ทีมพัฒนาสามารถตัดสินใจได้จากข้อมูลจริง การเก็บข้อมูลทั้ง 5 ปัจจัยข้างต้นจะช่วยให้คุณเข้าใจว่า UX ของคุณ “ดีพอหรือยัง” และควรปรับปรุงที่จุดใดก่อนเปิดตัวหรืออัปเดตเวอร์ชันใหม่